Vakfıkebir kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber eski bir yerleşim yeridir. Tarihi boyunca da Hitit, Pers, Roma, Bizans ve Trabzon Rum İmparatorluğu'nun hâkimiyetinde kalmıştır. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon Rum İmparatorluğu'nu yıkması ile Osmanlı İmparatorluğu'nun hâkimiyetine girmiştir.
Trabzon'un fethinden sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun farklı bölgelerinden gelen Türk boyları, Vakfıkebir'e yerleşmişlerdir. Boyların yeni yerleşim yerlerini benimsemeleri ve kültürlerini bölgeye taşımaları sonucunda da Türk yurduna dönmüştür.
1864 tarihli Osmanlı Vilayet Kanunu çerçevesinde 1874 yılında Trabzon vilayetine bağlı bir ilçe olmuştur. 20 Temmuz 1916 tarihinde Rus Çarlığı'nın işgaline uğramıştır. Buna rağmen, 14 Şubat 1918 tarihinde düşman işgalinden kurtarılmıştır. İşgal altında geçen dönem halk arasında 'Muhaceret' denilmekte, 14 Şubat'ta kurtuluş günü olarak kutlanmaktadır. İlçe halkı ülkenin kurtulması sürecinde daima Mustafa Kemal Atatürk'ün yanında yer almıştır.
Bu nedenle halkımızın aldığı kararla Kellecioğlu Abdullah Hasip(Ataman) Bey Erzurum Kongresi'ne ilçemiz adına Büyükliman Delegesi olarak katılmıştır. Ali Hasip Bey Erzurum Kongresi'nde bulunan iki yazmandan birisiydi.
Vakfıkebir Cumhuriyetin kuruluşu ile beraber ilçe olma özelliğini korumuştur. İlçenin merkez ile birlikte beş nahiyesi ve 129 köyü vardı. Ancak bazı nahiyeler Vakfıkebir'den ayrılıp, tek başlarına ilçe kabul edildi. Bu nahiyelerden Tonya 1954 yılında, Beşikdüzü ve Şalpazarı 1987 yılında, Çarşıbaşı ise 1990 yılında ilçe olmuşlardır. Günümüzde ise ilçemizin 44 mahallesi bulunmaktadır.
